Mordy

Książka Krzysztofa Daniluka – nauczyciela historii – napisana jest z zaangażowaniem dla miasta, w którym żyje. Wbrew pozorom pisanie historii małej miejscowości nie wcale sprawą łatwą. Na ogół trudno jest o dotarcie do źródeł, wydarzenia lokalne trzeba umieć skojarzyć z szerszym tłem, trzeba umieć opowiadać a nie tylko odnotowywać oderwane fakty. Wielu historyków zajmujących się lokalnymi społecznościami gubi się w gąszczu anegdot i szczegółów, których nie umie powiązać ze sobą. Krzysztof Daniluk unika takich pułapek i tworzy opowieść o Mordach, która budzi zaciekawienie i z pewnością może przyczyniać się do tworzenia lokalnej tożsamości. Książce brak jest przypisów i aparatu naukowego, co jednak jest całkowicie usprawiedliwione, popularnym charakterem opracowania. Autor wskazuje jednak na źródło swojej inspiracji, którym jest Historia parafii Mordy ks. Stanisława Byczyńskiego. Zrozumiałe jest, że parafia odgrywa wielką rolę w życiu społeczności lokalnej. Miejscowy kapłan, obok lekarza i nauczyciela zawsze wyłania jako postać, której nie można pominąć, opisując lokalną społeczność. Historia Mordów wyróżnia się zabytkowym pałacem w samym niemal środku stosunkowo niewielkiego zespołu miejskiego. Nie sam budynek jest jednak najważniejszy a jego długoletni mieszkańcy, którzy czynili go ośrodkiem kulturalnym o niemal ogólnokrajowym znaczeniu. Dlatego w uzasadniony sposób pałacowi i rodzinie Przewłockich poświęca Krzysztof Daniluk poświęca stosunkowo dużo miejsca. W szerszym opracowaniu warto by zadać pytanie o stosunki małomiasteczkowej społeczności ze inteligenckim i artystycznym towarzystwem, które stanowi pałacowe środowisko. Krzysztof Daniluk z niezbędnym temu tematowi wyczuciem opisu znaczenie społeczności żydowskiej w Mordach i tragedię jej Zagłady w okresie wojny. Podkreśla wagę pamięci o tych wydarzeniach. Każdy kto przeczyta książkę „Mordy. Dzieje miasta i okolic” i wybierze się do Mordów z pewnością uda się na miejscowy cmentarz. Krzysztof Daniluk opisuje jak ważne jest to miejsce i w jaki sposób tamtejsze mogiły opowiadają o przeszłości, często trudnej i pełnej ludzkich tragedii. Każdy kto zechce pogłębiać wiedzę o społeczności Mordów z pewnością musi sięgnąć do pracy Krzysztofa Daniluka. Kazimierz Wóycicki